Stress of burn-out ???
Als vitaliteit en veerkracht zoek zijn
Wist je dat … ?
1 op de 6 werknemers in de gevarenzone van een burn-out zitten;
de risicogroep bij uitstek verpleegkundigen en mensen in een shiftsysteem zijn;
ook arbeiders en administratieve medewerkers vaker een burn-out krijgen;
een werknemer met burn-out gemiddeld 8 maanden thuis is;
de leeftijdsklasse met het hoogste risico tussen de 18 en de 34 jaar is.
Wanneer spreken we nu van stress, overspannen zijn en burn-out ?
Het zit in de ‘tijd’ dat het stressgevoel blijft bestaan. Als stress af en toe voorkomt, is dat OK. Het maakt dat je de zaken aanpakt (verhoogde adrenaline). Enkel als een combinatie van stress’klachten’ blijft aanslepen, kom je in de gevarenzone. Je kan het vergelijken met autorijden : je kan niet eindeloos gas blijven geven … je moet op de rem gaan staan om een bocht te nemen, te stoppen. Dit geldt ook voor stress : je kan de ‘spanning’ niet blijven opbouwen. Ontspannen is nodig ! Als stressgerelateerde klachten langer dan 6 maanden blijven aanslepen, kan er sprake zijn van een burn-out.
Burn-out omvat 4 hoofdkenmerken
Psychische, emotionele en fysieke vermoeidheid bv. slecht slapen, uitputting, piekeren,…
Mentale distantiëring zowel naar vrienden als naar werk toe bv. liever in je zetel dan een avondje uit met je vrienden.
Cognitieve ontregeling bv. concentratieproblemen, vergeetachtigheid
Emotionele ontregeling bv. prikkelbaar zijn, zich gejaagd voelen, …
De mythe dat burn-out enkel werkgerelateerd is, ligt al enige tijd onder vuur. Meestal is het combinatie van PROBLEMEN op het WERK m.n. te veel werk, te weinig waardering … met PERSOONLIJKE gewijzigde OMSTANDIGHEDEN bv. ziekte, pandemie, einde relatie EN/OF persoonlijke KWETSBAARHEDEN o.a. perfectionisme, faalangst, gebrek aan zelfvertrouwen…
Kan je een burn-out voorkomen ?
JA !
Hierbij enkele tips :
Geef je dagdagelijkse werk STRUCTUUR. Maak een planning op van de week, zelfs van de dag. Hou hierbij rekening met wat dringend en/of belangrijk is. 4 mogelijkheden :
dringend én belangrijk : doen (onmiddellijk of in de loop van de dag);
niet dringend, wel belangrijk : plan het in voor 1 van de volgende dagen;
dringend, niet belangrijk : geef het aan een collega, delegeer;
niet dringend, niet belangrijk : verspil je tijd hier niet aan
Zie het verschil tussen de zaken waar je invloed op hebt en diegene waar je geen vat op hebt. Laatste categorie : LET IT GO !!!
Zoek een UITLAATKLEP die voor jou werkt :
maak een wandeling. Een half uurtje is voldoende. Zoek tijdens deze wandeling naar iets nieuws, iets dat je nog niet is opgevallen, iets dat je triggert… en maak er een mentale foto van…
knijp er af en toe tussenuit (kan zowel buiten als binnen). Geef je gedachten de vrije loop… dromen mag, plannen maken ook.
speel elke dag een half uur bv. tekenen, schilderen, muziek … TIP : grijp terug naar je favoriete kinderspeelgoed. Je weet wel, datgene wat je gelukkig maakte.
Bedenk 3 POSITIEVE gedachten voor het slapen gaan, noteer ze en lees ze als je wakker wordt. (eerste taak van de dag)
Verzorg je SOCIALE contacten. Plan een uitstap, etentje, hapje en drankje met je ‘bestie’ (kan ook partner zijn).
STA STIL bij wat je denkt, voelt als je stress ervaart, een paniekaanval :
Wat is er gebeurd ?
Wat was de aanleiding ?
Hoe erg was je stress (score tussen 0 en 10) ?
Wat heb je gedaan om hiermee om te gaan ?
Wat heb je hieruit geleerd ?
Houd een vast SLAAPRITME aan zowel opstaan als gaan slapen. Overdag een dutje mag maar best tussen 10 u en 14 u. Niet later, wat dat gaat je slaap in de nacht verkorten. Vermijd tablets, smartphones en tv vlak voor het slapengaan. Je kan beter een ontspanningsoefening doen : warm bad, avondwandeling, ontspannen muziek beluisteren,…
BEPERK PIEKEREN door :
Leg een pen en schijfblok/-boekje naast je bed zodat je ‘s nachts je piekergedachten daar in kunt noteren. Bekijk deze in de ochtend met een ‘frisse’ blik.
Plan piekertijd in gedurende de dag bv. 2 keer 15 minuten (middag - avond). Gedurende de dag noteer je jouw gedachten in een schrijfboekje. Je schrijft ze als dusdanig van je af. Twee maal per dag lees je de piekergedachten die je hebt opgeschreven. Je zal merken dat een aantal van hen reeds ‘opgelost’ zijn zonder er verder energie aan te verspillen.
Gun jezelf een piekerplek in je huis of in je tuin bv een buro, een favoriete stoel. Enkel als je daar zit, mag je piekeren. Vertel je familieleden dat je even met rust gelaten wil worden (want je zit op je piekerplek). Nadien kan je hen vertellen wat er in je hoofd speelde. Ze kunnen je zomaar steun aanbieden.
Zorg voor GEZONDE voeding en levensstijl.
Zoek hulp bij …
Als je het gevoel krijgt dat je dit niet alleen te baas kunt of je de stressklachten niet meer alleen kan dragen … reik uit naar vrienden, familie, collega’s of zoek PROFESSIONELE hulp.
Ga eerst langs bij je huisarts voor een juiste diagnose want stress en burn-out is niet hetzelfde als een depressie (ook al zijn er gelijkaardige symptomen).
En dan heb je de keuze : je kan je laten begeleiden door een erkende coach of een psycholoog/psychiater.
Eerlijk : beiden zijn goede partners in de begeleiding van een burn-out of stressklachten. Ze zijn allebei een ‘krak’ in het luisteren naar mensen én praten met jou over de vragen die jou bezighouden. Hierbij wordt maatwerk geleverd omdat jij uniek bent. Hun gemeenschappelijk doel is het veranderen van jouw gedrag, jouw gedachten. Alleen hun methodes en hun focus is anders.
Als je spanningsklachten grotendeels werkgerelateerd zijn en te ‘over’zien en helder zijn, richt je dan tot een erkende stress- en burn-out coach. Zij hebben de ‘tools’ om je energiepeil te verhogen, oplossingen aan te reiken voor je problemen én kunnen je helpen bij je terugkeer naar de arbeidsmarkt (vroegere of nieuwe werkgever). Sommigen zijn ook ervaren loopbaanbegeleiders met een goede kijk op de arbeidsmarkt.
Als de basis van je klachten/burn-out dieperliggende oorzaken hebben bv. verslaving, Trauma met een grote T, depressie, psychische problemen… en/of medicatie is noodzakelijk, dan kies je best voor een psycholoog of psychiater.
“Gouden tip : blijf niet op de zetel liggen ! Zoek hulp bij de persoon waarmee er een ‘klik’ is zodat je genezingsproces optimaal kan verlopen.”